Głównym celem rozważań było zbadanie, czy instytucjonalne przesłanki są najważniejsze dla rozwoju gospodarstw mleczarskich w makroregionach w Polsce. Przedstawiwszy uprzednio definicję renty instytucjonalnej i różniczkowej, założenia i procedurę metody analizy logitowej, określono warunki, zgodnie z którymi stworzono podział na gospodarstwa rozwojowe, tj. realizujące rentę gruntową w pełnej wysokości, i nierozwojowe. Następnie wyodrębniono czynniki ilościowe i jakościowe mające wpływ na wyniki ekonomiczne gospodarstw zajmujących się chowem i hodowlą bydła mlecznego, na podstawie których określono zależności pozwalające na wysnucie wniosków. Przy pomocy analizy logitowej określono, które z powyższych czynników miały decydujący wpływ na procesy rozwojowe gospodarstw mleczarskich, przez co udało się określić typ rozwoju badanych podmiotów. Wyniki tej analizy odniesiono do sytuacji na unijnym rynku mleka w perspektywie likwidacji systemu kwot mlecznych.